29. EGUNA: PROTAGONISTAK GEU

Ergela edo masokista naiz, edo gauza biak, ez dakit. Whatsapp talde batean komentatu zuten filma ikusi nuen atzo, “Contagio” filma. Eta ez dakit ikusi nuena filma zen edo egun hauetan sufritzen ari garena. Zenbait gauza igual-igualak ziren eta, amerikanoen gauzak kenduta, gure hiria izan zitekeen, gure
Koronabirusa izan zitekeen. Protagonistak ere geu izan gintezkeen. Eta birusa sortzeko modua, konspirazioak alde batera utzita, birus kabroi honen modukoa izan zitekeen. Sarritan errealitateak gainditzen du fikzioa, baina espero dut kasu honetan bukaera desberdina izatea.

Ikusi nuenean ez nintzen beldur izan, ez naiz oso ausarta, baina une hartan ez nintzen izutu; pelikula amaitu ostean, ordea, bai. Telebistako albisteak ikusi nituenean ikaratu egin nintzen eta ez nekien ikusten ari nintzena filmaren jarraipena zen.



Gaur ez dakit zer ikusiko dudan. Film hori bilatu nuenean “Virus” pelikula aurkitu nuen eta balorazioetan zioten daukagun pandemia aurreikusi zuen pelikula zela. Ez dut ikusteko gogo handirik, atzokoarekin nahikoa izan dut. Horregatik, gaurko sarreran eskatzen dizuegu konfinamendua pasatzeko film bat gomendatzea eta zergatia azaltzea. Posible balitz, gomendatu daukagun egoera ahazteko filmen bat.

IDAZLE HORI

Ez dakit patua den edo zer den, baina ematen du batzuetan dena idatzita dagoela eta, egiten duguna egiten dugula, gure bizitza nolakoa izango den erabakita dagoela.

Aste honetan “La noche de …” saioan entzun nuen emakumezko aktore bat, oker ez banago, Maryl Streep unibertsitate batean sartzeko egin behar zuen probaren egunean lokartu zela eta, gustuko zeukan karrera egin ezin zuenez, aktore izateko ikasketak egitea erabaki zuela.

Ez dugu inoiz jakingo zer gertatu ahal izango zen, gustuko hori eginez gero. Ez dago jakiterik. Baina ziur nago berak ere noizbait pentsatu duela hori bere bizitzako liburuan idatzita zegoela. Horrelakoetan etorkizuna geuk idazten dugula esan ohi dugu, baina ez dakit nik … zalantzak ditut.

Zuek, zer uste duzue?

AND THE OSCAR DOESN´T GO TO...

Telebista oraindik ikusten dugunok beti esaten dugu ez dagoela ezer, batez ere, asteburuetan eta, bereziki, igande arratsaldeetan. Inoiz igande arratsalde batean telebista ikusi baduzue, ados egongo zarete nirekin. Kutreak baino kutreagoak dira kate guztietan ematen dizkiguten filmak, txarrak baino txarragoak. Marrazo erraldoiak, krokodilo diganteak,... eta  imajinaezinak diren animaliak edo gauzak dira protagonistak. Beldurra emateko modukoak, benetan, beldurra... edo lotsa, ez dakit.

Egun hauetan Madrilen egingo da zinema kutrearen inguruko festibala eta, hori aitzakiatzat hartuta, galdetu nahi dizuegu zein den, zuen ustez, ikusi duen filmik kutrena. Bide batez, gaur egun telebista ikusten duzuen ala ez jakin nahi dugu eta modan dauden plataformarik erabiltzen duzuen.

Bukatzeko, urtero egiten dugun bezala, aurtengo Oscarretarako aukeratuta dauden filmen inguruan duzuen iritzia jakin nahiko genuke.

I´M THE WINNER

Aktore ona ez naiz, baina ziur aski Oscar saria irabaztea merezi dut. Edo, igual, batzuk. Oscar sariak ez dira zinema munduan soilik banatu behar, bizitzako arlo guztietan egon beharko lirateke.

Ez dut zalantza izpirik. Arrazoi  asko ditut urrezko estatutxoa irabazteko. Zein baino zein hobea. Seme ona, bikotekide ona, lagun ona, amorante ona … baina, batez ere, irakasle ona, oso ona. Azken hau nahiko arrazoia izango litzateke Oscar sarien galan banatzen diren sari guztiak irabazteko. Ez dakit ados egongo zareten, baina hori  ere gertatzen da benetako irabazleekin. Oscarra irabazten duen filma ez da mundu guztiaren gustukoa eta, badakizue, mundu honetan inbidia leku guztietan dago.

Txantxa da, benetan, baina ez guztiz. Badaude arrazoi batzuk Oscarra irabazteko eta beharbada ez dira lehen aipatutakoak izango, beste batzuk baizik. Baina egon badaude eta zuen kasuan ere egon egongo dira.

Zer arrazoi egongo litzateke zuek Oskar bat irabazteko?

Asteburu honetan benetako Oscar sariak banatuko dira. Amerikarren gauzak, baina gauza politak. Badakigu Super bowlaren ostean Oscarrak datozela. Urtearen hasierako hilabete hauetan futbol amerikarra eta zinema dira izarrak. Zer deritzezue Oskar sariei?

Ez dakit aurten hautatuta dauden filmik ikusi duzuen. Ikusi baduzue, egin ahal diguzue baloraziorik? Eta, bukatzeko, zein izango litzateke ikusi dituzuen filmen artean gomendatuko zeniguketena? Zergatik?

IZARRAK GUREKIN DAUDE

Estreinatu zuten egunean ume mokoa nintzen. Apenas ulertzen nuen munduan gertatzen zena eta Ipar Ameriketatik zetozen gauzek niregan, bueno, guztiongan miresmen handia sortzen zuten; baina garaiko mandatariengan, ordea, ezinegona eta beldurra.

Beste aldetik etorritakoa desberdina zen, modernoagoa, erakargarriagoa. Atlantikoa gurutzatu eta gure egiten genuen, praka bakeruak edo Coca-cola dira honen adibide argiak. Probatu eta gure bizitzaren parte ziren gu kasik konturatu gabe.

Zinemarekin gauza bera gertatu zen. Berehala liluratu gintuen Ameriketatik etorritako zazpigarren arte honek eta “Amerikanadak” bezalako hitzak asmatu genituen fikziozko errealitate berria definitzeko. Baina baldin badago garai hartan inpaktu handia izan zuen filmik horixe da “Star wars”. Inoiz ez dut sagako film oso bat ere ikusi, ez nintzen inoiz zinemara sagako beste produkzio bat ikustera joan, baina pertsonaia gehienak, haiek esandako esaldi xelebreak eta, batez ere, doinu banda oso ondo ditut gogoan. Oraindik ere entzuten dudanean, ume mokoa nintzen garai hartara teletransportatzen nau eta bizi izandako une gozoak gogora ekartzen dizkit.

Aste honetan, Oskar sariak banatzen diren aste honetan, zuentzat berezia den film bateko doinu banda gurekin konpartitzera gonbidatzen zaituztegu. Zein filmetako soinu banda da gehien gustatzen zaizuena? Zergatik? Zer garrantzi du soinu bandak? Eta, nola ez, zer iritzi duzue alfonbra gorritik ibili osteko zeremoniaz, Oskar sariez? Aurten hautatuta dagoen filmik ikusi duzue? Zein? Zer balorazio egiten duzue beraz?

ILUNPEAN

Eserlekuari itsatsita geratu nintzen zinemara joan nintzen lehenengo aldian. Ezin izango dut inoiz ahaztu lehenengo aldi hura. Praka laburrak neguan eta udan zeramatzan umetxoa nintzen, lehenengo pelikula pantaila handian ikusteko irrikan zegoen mutil koskorra.

Arratsaldeko saiora eraman ninduten ahizpek herriko zinema-aretora, bostetako saiora. Zinema barruan zegoen dendatxoan litxarreria batzuk erosi eta barrura. Formal formal egoteko esan zidaten, bestela lehenengo eta azken aldia izango zela hura. Esan ostean litxarreriaz beteriko poltsatxo bat eman zidaten saritzat. 

Poltsa zabaldu eta, aretoko argiak itzali baino lehen, eserlekuan hanka tartean ordenan jarri nituen jango nituen gauzak. Lehenengo erregaliz gorriak, gero gozoki batzuk eta, bukatzeko, txikleak. Orden horretan jan nituen isil-isilik, hitzik eta zaratarik egin gabe.

Argiak berriro piztu zituztenean, oraindik isilik. Ahizpek ezin sinetsi. Nola liteke hain txikia zen umeak pelikula osoan tutik ez esatea. Hasiera batean, gaixorik nengoela pentsatu zuten, baina eskua bekokian jarrita ondo nengoela konturatu ziren. Eserlekutik altxatzen laguntzerakoan deskubritu zuten erantzuna, praken albo bietatik ateratzen ziren txikle zatiak ikusi zituztenean.

Umetan pakete bat irekitzen nuen guztietan txikle bat bestearen atzetik jan behar nuen. Ahoan bat izanda beste bat zabaltzen nuen eta gero beste bat, zaporea mantentzeko. Antza, pelikulaz eta txikleez aspertuta, ahotik atera txikle multzoa eta praken alboko zirrikituetatik zakilean eta barrabiletan itsatsi eta gero tira egin ondoren eserlekuan. Komeriak gero, hondar txikiak zakiletik eta barrabiletatik kentzeko. Hor ibili zen aita trapu bat oliotan sartu eta nire hanka-tartekoa emeki igurzten zati txiki guztiak kendu arte.

Gogoratzen duzue zinemara joan zinen lehenengo aldia? Inoiz gertatu zaizue zerbait barregarririk?

KRIS ETA KRAS

Zinema eta krispetak beti joan dira eskutik eta zaila egiten zaigu bata bestea gabe imajinatzea. Zinematik kanpo zein zinematik hurbil, asko dira dieta guztietatik kenduta ditugun krispeta gozoak erosteko aukerak. Zinemara joaten garen bakoitzean erritoa ematen du, zinemarako txartelak esku batean eta krispeta pakete erraldoia bestean, dendako ahalik eta tamaina handienekoa badaezpada. Lekuan eserita, ahoa urtu egiten zaigu krispetak jaten noiz hasiko zain.

Pelikula hastearekin batera kontzertua, mundu guztia kris eta kras. Guztion kris-kras horrek beti irabazten dio apustua zinemako soinuari, hau ona izan arren.

Bada, egoera hau da, hain zuzen, askok kritikatzen dutena eta kritikatzen duten horiek zinemara ez joatearen arrazoia, prezioaz aparte, jakina. Zinema ez da jateko lekua, nonbait. Baina, badago zinema eta krispetak banatzerik?

TXERIFA HELDU DA HIRIRA

Txiki txikitatik gustatu izan zaizkit westernak. Umetan beti kartutxo-gerriko albo batean eta Colt-a eskuan ibiltzen nintzen kaletik. Auzoko azkarrena nintzen plastikozko pistola ateratzen, ez zegoen ni baino azkarragorik itsasadarreko alde honetan eta horrexegatik neraman Sheriffaren plaka.

Larunbat arratsaldeetan bazkal osteko pelikula ikusten genuen familiako guztiok, western bat, jakina. Pelikula amaitu, pistolan gezurrezko balak sartu eta kalera ateratzen nintzen. Dinbi-danba! Dinbi-danba! Pelikulako protagonistaren mugimenduak, poseak eta ahotsa imitatzen nituen.

Gero, gaztaroan, spaghetti westernak heldu ziren eta haiekin Clint Eastwood eta pontxoaren trilogia. Horrek dena aldatu zuen. “El bueno, el feo y el malo” ikusi nuen lehenengo aldian aho-zabalik geratu nintzen zinemako butakan. Filma bukatu zenean, dinbi-danba hasteko gogo ikaragarria izan nuen. Alde guztietara begiratu nuen zinemako atarian, baina neure burua kontrolatu nuen. Etxera heldu nintzenean, komuneko atea kisketaz itxi eta ispilu aurrean ikusi nuen oraindik ere banintzela itsasadarreko alde honetako azkarrena.

Aste honetan izan dira Oskarrak eta hori dela kausa dedikatu nahi dizkiogu aste honetako sarrerak zazpigarren arteari. Lehenengo sarrera honetan galdetu nahi dizuegu zein zine mota gustatzen zaizuen, zergatia, zein eszena duzuen gustukoen eta horren zergatia.

IZARREZ BETETAKO GAUA

Saria, hitz hau entzuteak guztiok pozten gaitu. Baina sari guztiak beti ez omen dira onak, eta horretaz jabetzeko, aspaldiko “Un, dos, tres” saioko kalabaza hura gogoratzea besterik ez dugu. Huraxe ere bazen saria, baina eskolako garaiko penkoak bezalako saria.

Oskar sarien banaketan ere, film onenak ez du beti irabazten eta irabazten ez duen horrek kalabaza jaso izan balu bezalako sentsazio izan behar duela uste dut .

Egun, filmak estreinatu baino lehen publizitatea handia izaten da filmen inguruan eta, nire ustez, honek izugarri baldintzatzen gaitu filma epaitzean, are gehiago publizitate hori alde izan badu.

Zinemagileentzako eta aktoreentzako gau berezi horretan, banaketaren osteko batzuen eta besteen aurpegiak ikustea dugu nork irabazi duen Oskarra eta nork kalabaza jakiteko.

Zuek, uste al duzue Oskar sarietan beti onenek irabazten dutela? Zer iruditzen zaizue sari banaketa hau? Sarietan izandakoak eragina izaten du zuengan film bat ala beste ikusteko aukeratzerakoan? Ala sariak banatu baino lehenago ikusten dituzue?